భారత జాతీయ క్రికెట్ జట్టులో చోటు సంపాదించాలని దేశం తరపున ఆడాలని ఎందరికో స్ఫూర్తిగా నిలవాలని అందరి చూపు తమవైపు తిప్పుకునేలా ప్రతిభ కనబరచాలని ఉంటుంది. మరి జాతీయ జట్టులో చోటు సంపాదించాలంటే ఏం చేయాలి.
భారత దేశంలో భారత క్రికెట్ బోర్డు (బి.సి.సి.ఐ) నిర్వహించే వివిధ క్రికెట్ టౌర్నమెంట్లని డొమెస్టిక్ క్రికెట్ లేదా ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్ అంటారు. ఈ టోర్నమెంట్లలో ఆడితే మన ప్రతిభని గుర్తించి జాతీయ క్రికెట్ జట్టులో ఎంపిక చేస్తారు. ఇక టోర్నమెంట్ల విషయానికి వస్తే ఇప్పటికే మనం రంజీ ట్రోఫీ, ఇరానీ కప్, దియోధర్ ట్రోఫీ గురించి తెలుసుకున్నాం ఇప్పుడు మరో టోర్నమెంట్ గురించి తెలుసుకోబోతున్నాం అదే దులీప్ ట్రోఫీ.
దులీప్ ట్రోఫీ అంటే ఏంటి, ఎప్పుడు మొదలుపెట్టారు, ఎవరి పేరు మీద ఈ టోర్నమెంట్ ఆడటం జరుగుతుంది ఈ విషయాలన్నీ ఇప్పుడు తెల్సుకుందాం.
దులీప్ ట్రోఫీ
బి.సి.సి.ఐ అంటే భారత క్రికెట్ బోర్డు ఆధ్వర్యంలో ప్రారంభించిన మరో కొత్త టోర్నమెంట్ దులీప్ ట్రోఫీ. ప్రముఖ క్రికెట్ ఆటగాడైన దులీప్ సింగ్ జి పేరు మీద ఈ టోర్నమెంట్ ప్రారంభించడం జరిగింది. 1961 – 1962 సంవత్సరంలో ఈ టోర్నమెంట్ సంభందించిన మొదటి సీజన్ జరిగింది.
జట్లు
దులీప్ ట్రోఫీ టోర్నమెంట్ లో జట్ల విషయానికి వస్తే భారత దేశం నుంచి 5 జోన్లని ఎంపిక చేశారు భారత క్రికెట్ బోర్డు పెద్దలు. ఆ 5 జోన్లని జట్లుగా మార్ఛి ఈ దులీప్ ట్రోఫీని ప్రారంభించారు. ఇక ఆ 5 జోన్లు గురించి తెలుసుకోవాలంటే సౌత్ జోన్, నార్త్ జోన్, వెస్ట్ జోన్, ఈస్ట్ జోన్ మరియు సెంట్రల్ జోన్. ఈ 5 జోన్ల జట్లతో ఆడటం ప్రారంభించారు. మొదటి సీజన్ విజేతగా వెస్ట్ జోన్ నిలిచింది.
2002 – 2003 సంవత్సరం నుంచి దులీప్ ట్రోఫీ ఆడే జట్లలో మార్పు తీసుకొచ్చారు అదే ఎలైట్ మరియు ప్లేట్ పధ్ధతి. ఎలైట్ గ్రూప్ ఏ, ఎలైట్ గ్రూప్ బి, ప్లేట్ గ్రూప్ ఏ, ప్లేట్ గ్రూప్ బి మరియు ప్లేట్ గ్రూప్ సి జట్లు దులీప్ ట్రోఫీ ఆడటం జరిగింది. 2003 – 2004 సంవత్సరం లో ఎలైట్ గ్రూప్ మరియు ప్లేట్ గ్రూప్ పధ్ధతి తీసేసి మళ్ళీ జోన్లతో కూడిన జట్లని తీసుకొచ్చారు. ఈ 5 జోన్లతో పాటు మరో జట్టు కూడా భాగం అవ్వడం విశేషం.
కొత్త విదేశీ జట్టు
2003 – 2004 సంవత్సరంలో 5 జోన్లతో కూడిన జట్టుతో పాటు ఒక విదేశీ జట్టు ఇంగ్లాండ్ ఏ కూడా భాగం అవ్వడం విశేషం. 6 జట్లు రెండు గ్రూపులుగా విడిపోయి ఈ దులీప్ ట్రోఫీ ఆడటం జరిగింది. ఈ పద్ధతిని కొన్ని సంవత్సరాలు కొనసాగించారు. బీసీబీ XI అని బాంగ్లాదేశ్ జట్టు ఒక సంవత్సరం ఆడితే మరో సంవత్సరం జింబాబ్వే జట్టు ఆ తరువాతి సంవత్సరం శ్రీలంక ఏ జట్టు ఆ తరువాతి సంవత్సరం ఇంగ్లాండ్ లయన్స్ జట్టు ఈ ట్రోఫీ లో పాల్గొనడం జరిగింది.
2008 – 2009 సంవత్సరంలో విదేశీ జట్లని పక్కన పెట్టి మళ్ళీ 5 జోన్లతో దులీప్ ట్రోఫీ ఆడటం జరిగింది. 2016 – 2017 సంవత్సరం నుంచి మళ్ళీ జట్లలో మార్పు చేశారు. ఈసారి 5 జోన్లను తీసేసి కేవలం మూడు జట్లతో దులీప్ ట్రోఫీ ఆడటం జరిగింది. ఆ మూడు జట్లు ఇండియా రెడ్, ఇండియా బ్లూ, ఇండియా గ్రీన్ పేర్లతో ఈ ట్రోఫీ ఆడటం జరిగింది.
2022 – 2023 సంవత్సరంలో మళ్ళీ మూడు జట్లేన ఇండియా రెడ్, ఇండియా బ్లూ, ఇండియా గ్రీన్ పక్కన పెట్టి జోన్లు వారీగా దులీప్ ట్రోఫీ ఆడటం జరిగింది. ఈసారి 6 జోన్ల జట్లతో దులీప్ ట్రోఫీ ఆడటం జరిగింది. సౌత్ జోన్, నార్త్ జోన్, వెస్ట్ జోన్, ఈస్ట్ జోన్ మరియు సెంట్రల్ జోన్ ఈ జోన్ల గురించి మనకు తెలిసిందే మరి ఆరో జట్టు ఏంటి అనుకుంటున్నారా, ఆ ఆరో జట్టే నార్త్ ఈస్ట్ జోన్ జట్టు. ప్రస్తుతం ఈ ఆరు జోన్లతో దులీప్ ట్రోఫీ ఆడుతున్నారు. ఇక వచ్చే సంవత్సరాలలో ఎన్ని మార్పులు తీసుకొస్తారో బి.సి.సి.ఐ పెద్దలు చూడాలి.
దులీప్ సింహ్జి ఎవరు
దులీప్ సింహ్జి 1905 సంవత్సరం 13 జూన్ అప్పటి బ్రిటిష్ ఇండియా (ఇప్పటి గుజరాత్ రాష్ట్రం) లోని నవనగర్ నగరంలో జన్మించారు. ప్రముఖ క్రికెట్ ఆటగాడు అలాగే భారత్ లో పుట్టి ఇంగ్లాండ్ దేశం తరపున క్రికెట్ ఆడిన రంజిత్ సింహ్జి గారి మేనల్లుడు.
పైచదువుల కోసం ఇంగ్లాండ్ దేశం వెళ్ళీ ఛెల్టెన్హమ్ కళాశాలలో చదువుకున్నారు ఆ తరువాత కేంబ్రిడ్జి విశ్వ విద్యాలయంలో చదువుకున్నారు. 1921 సంవత్సరం నుంచి 1923 సంవత్సరం వరకు ఛెల్టెన్హమ్ క్రికెట్ క్లబ్ తరపున ఆడటం జరిగింది. ఆ తరువాత ఆ జట్టుకి సారధిగా ఉండటం జరిగింది.
క్రికెట్ కెరీర్
1926 సంవత్సరంలో సస్సెక్స్ జట్టు తరుపున మొదటి సారి ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్ ఆడారు దులీప్ సింహ్జి. 1928 సంవత్సరంలో జరిగిన ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్ సీజన్లో 2500 పరుగులు సాధించారు. 1930 సంవత్సరంలో జరిగిన సీజన్లో ఒక్కరోజులోనే 333 పరుగులు చేసి రికార్డు సృష్టించారు. దులీప్ సింహ్జి. ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్ కెరీర్లో మూడు సార్లు రెండు ఇన్నింగ్స్ లో శతకం సాధించారు. ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్ లో 49.95 సగటుతో 15,485 పరుగులు సాధించారు అలాగే 50 శతకాలు సాధించారు. సస్సెక్స్ జట్టు తరపున ఆడుతూ 51.56 సగటుతో 9,178 పరుగులు సాధించి 35 శతకాలు చేయడం జరిగింది. దులీప్ సింహ్జి స్లిప్స్ లో ఫీల్డింగ్ చేసేవారు మరియు 256 కాచ్లు పట్టడం జరిగింది. 1926 – 1932 సంవత్సరం మధ్యలో కౌంటీ ఛాంపియన్షిప్ లో బ్యాటింగ్ సగటులో ముందు ఉన్నారు.
టెస్ట్ క్రికెట్
1929 సంవత్సరంలో దక్షిణాఫ్రికా జట్టుతో ఇంగ్లాండ్ తరపున టెస్ట్ మ్యాచ్ ఆరంగ్రేటం చేయడం జరిగింది. ఆస్ట్రేలియా జట్టుతో లార్డ్స్ మైదానంలో జరిగిన టెస్ట్ మ్యాచ్ లో 173 పరుగులు చేయడం జరిగింది. ఇది తన అత్యధిక స్కోర్ అవ్వడం విశేషం. 12 టెస్ట్ మ్యాచ్లు ఆది 58.52 సగటుతో 995 పరుగులు చేయడం జరిగింది. టెస్ట్ క్రికెట్ చరిత్రలో అత్యధిక సగటులో దులీప్ సింహ్జి సగటు ఒకటి. ఇక టెస్ట్ మ్యాచ్లో మూడు శతకాలు 5 అర్ధ శతకాలు సాధించడం జరిగింది. 1931 సంవత్సరంలో క్రికెట్ నుంచి విశ్రాంతి తీసుకున్నారు దులీప్ సింహ్జి.
ఆస్ట్రేలియా మరియు న్యూజిలాండ్ దేశాలలో భారత హై కమిషనర్ భాద్యతలు చేపట్టారు. భారత్ తిరిగి వచ్చాక పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్ చైర్మన్ గా పని చేయడం జరిగింది. 1959 డిసెంబర్ 5న గుండెపోటుతో మరణించారు దులీప్ సింహ్జి.